Các chuyên gia kêu gọi phát triển nông nghiệp công nghệ cao, canh tác quy mô lớn và chế biến sâu để khai thác hết tiềm năng của ngành.
THE HANOI TIMES — Việt Nam có thể tạo ra hàng chục tỷ USD mỗi năm từ các loại trái cây như chanh dây, chuối, dứa và dừa.
Theo các chuyên gia trong ngành, khí hậu thuận lợi, năng lực sản xuất dồi dào và nhu cầu toàn cầu ngày càng tăng mang lại cho Việt Nam lợi thế cạnh tranh trong việc mở rộng xuất khẩu trái cây. Tuy nhiên, để tận dụng tối đa cơ hội này, cần có sự đầu tư đáng kể vào nông nghiệp công nghệ cao và các phương thức canh tác hiện đại nhằm nâng cao năng suất và đáp ứng các tiêu chuẩn chất lượng quốc tế.
Theo giới trong ngành, bốn loại trái cây này đang nổi lên như những mặt hàng nông sản xuất khẩu chủ lực mới của Việt Nam, với tổng kim ngạch gần 700 triệu USD mỗi năm.
Duy trì tiêu chuẩn chất lượng ổn định
Hình ảnh 1
Nafoods passion fruit. Ảnh: Nafoods Group
Theo ông Nguyễn Mạnh Hùng, Chủ tịch Tập đoàn Nafoods, ngành chanh dây Việt Nam – bắt đầu từ con số 0 cách đây một thập kỷ – nay đã có tiềm năng xuất khẩu tỷ đô, đặc biệt nếu quy hoạch trong nước được thực hiện tốt và Trung Quốc mở cửa nhập khẩu trái cây tươi.
Chanh dây Việt Nam đã có sức hút toàn cầu, với khoảng 5.000–7.000 tấn được xuất khẩu sang châu Âu mỗi năm. Trong khi đó, nhu cầu toàn cầu về puree (nguyên liệu xay nhuyễn) và concentrate (cô đặc) từ chanh dây hiện đạt khoảng 30.000 tấn/năm cho mỗi loại, tăng trưởng ở mức 6%–7%.
“Tuy nhiên, tiềm năng còn lớn hơn nhiều vì mùa đông của Trung Quốc có thể tạo ra nhu cầu khổng lồ đối với trái tươi khi thị trường mở cửa hoàn toàn,” ông Hùng cho biết.
Chanh dây tím của Việt Nam cho năng suất gấp đôi Nam Mỹ, chi phí sản xuất thấp hơn và giá xuất khẩu cao hơn. Giống chanh dây cao cấp của Nafoods mang lại doanh thu hơn 38.000 USD/ha.
Tại Unifarm, Chủ tịch Phạm Quốc Liêm đang theo đuổi mô hình trồng chuối công nghệ cao. “Chúng tôi canh tác chuối dựa trên quy trình tiêu chuẩn toàn diện, từ nhân giống, canh tác, thu hoạch đến truy xuất nguồn gốc,” ông nói.
Hiện nay, canh tác chuối chỉ đạt trung bình 2.400 USD/ha, thấp hơn rất nhiều so với tiềm năng. Doanh nghiệp tin rằng ngành có thể đạt giá trị xuất khẩu 4 tỷ USD, nhưng điều đó đòi hỏi năng suất/ha phải nâng lên ít nhất 20.000 USD.
“Đây là mục tiêu tham vọng nhưng khả thi nếu chúng ta áp dụng sản xuất quy mô lớn, kiểm soát chất lượng nghiêm ngặt và đổi mới công nghệ,” ông Liêm nhận định.
Ông cũng cho biết các tiêu chuẩn về môi trường và sức khỏe đang ngày càng quan trọng, đặc biệt tại các thị trường khó tính như EU và Nhật Bản.
Trong khi đó, ông Võ Quan Huy, Giám đốc Công ty TNHH Nông nghiệp Huy Long An, nhấn mạnh nhu cầu đa dạng hóa sản phẩm chuối để vượt qua sự cạnh tranh ngày càng gay gắt trên thị trường trái cây tươi. Hiện nay, phần lớn chuối tươi của Việt Nam được xuất sang Trung Quốc, Hàn Quốc, Nhật Bản và Trung Đông.
“Các sản phẩm chế biến từ chuối như chuối sấy, rượu chuối, bột chuối xanh vẫn chỉ được sản xuất quy mô nhỏ,” ông nói, và chỉ ra nguyên nhân là thiếu đầu tư lớn và hỗ trợ từ Chính phủ cho ngành chế biến tinh.
Ông Huy kêu gọi các nhà hoạch định chính sách ưu tiên đầu tư cho công nghiệp chế biến chuối, đồng thời tạo điều kiện cho doanh nghiệp Việt Nam tiếp cận vốn, công nghệ và thị trường.
“Chúng ta cũng cần tận dụng giá trị kinh tế từ phụ phẩm chuối, vốn thường bị bỏ đi và có thể gây hại cho môi trường,” ông bổ sung.
Bước nhảy công nghệ cho bốn loại trái cây chủ lực
Hình ảnh 2
Hội thảo “Nâng cao năng lực cạnh tranh và xuất khẩu trái cây giá trị cao” tổ chức ngày 18/7 nhằm gia tăng giá trị nông sản. Ảnh: Doanh nhân Sài Gòn Online
Hiện nay, Việt Nam có khoảng 420.000 ha trồng chuối, chanh dây, dứa và dừa, với sản lượng trên 6,3 triệu tấn/năm. Tuy nhiên, tổng giá trị xuất khẩu của bốn loại trái cây này mới chỉ ở mức hơn 1,7 tỷ USD.
“Một cuộc cách mạng công nghệ là cần thiết để đưa các loại trái cây này trở thành nhóm xuất khẩu tỷ đô, có thể sớm nhất vào năm 2026 hoặc 2027,” ông Trần Thanh Nam, Thứ trưởng Bộ NN&PTNT, phát biểu tại hội thảo “Nâng cao năng lực cạnh tranh và xuất khẩu trái cây giá trị cao” ngày 18/7 tại TP. Hồ Chí Minh.
Ông Nam cũng nhấn mạnh vai trò của chính quyền địa phương trong việc quản lý vùng trồng theo Nghị định 145/2025/NĐ-CP, quy định 17 nhiệm vụ cụ thể đối với chính quyền địa phương trong quản lý vùng canh tác và mã số vùng trồng.
Để đảm bảo chuỗi cung ứng ổn định, ông cho rằng doanh nghiệp cần hợp tác chặt chẽ với hợp tác xã nhằm thiết lập liên kết từ đầu vào đến đầu ra có truy xuất nguồn gốc, nâng cao sức cạnh tranh và khả năng tiếp cận thị trường quốc tế.
- trích nguồn Hanoitimes.vn